انبر پرچ (Riveting Pliers یا Rivet Gun): ابزاری دستی، پرتابل و مکانیکی است که برای اتصال دائمی دو یا چند قطعه (معمولاً ورق‌های فلزی، پلاستیک یا چرم) با استفاده از پرچ‌های کششی (Blind Rivets یا Pop Rivets) به کار می‌رود.

عملکرد اصلی و مکانیزم کار:

1. قرار دادن پرچ: میله (Mandrel) پرچ کششی داخل "دهانه" (Nozzle) یا "فک" انبر قرار می‌گیرد.

2. فشردن دسته‌ها: با فشار دادن دسته‌های انبر به سمت هم:

   • مکانیزم داخلی (معمولاً مبتنی بر اهرم یا چرخ‌دنده) باعث کشیده شدن میله پرچ به سمت عقب (به داخل بدنه انبر) می‌شود.

   • همزمان، سر انبر (Nosepiece) به بدنه (Body) پرچ فشار وارد می‌کند و آن را به سمت قطعه کار می‌فشارد.

3. تغییر شکل پرچ: کشش شدید میله باعث می‌شود:

   • بدنه پرچ (قسمت لوله‌ای) در سمت پشت قطعه کار (سمت غیرقابل دسترس) متورم و پهن شود و یک "سر ثانویه" (Bulbed End) تشکیل دهد.

   • میله پرچ در نقطه‌ای از پیش تضعیف شده (Weak Point) می‌شکند.

4. ایجاد اتصال: پس از شکستن میله:

   • سر ثانویه تشکیل‌شده در پشت قطعه کار و سر اصلی پرچ در جلوی آن، قطعات را به طور محکم و دائمی به هم گیره (Clamp) می‌کنند.

   • باقی‌مانده میله شکسته شده یا توسط مکانیزم انبر به بیرون پرتاب می‌شود یا در محفظه جمع‌آوری می‌گردد.

عملکرد‌ها و مزایای کلیدی:

1. اتصال "کور" (Blind Joining): بزرگترین مزیت! نیاز به دسترسی فقط از یک سمت قطعات دارد. برای اتصال در مکان‌های تنگ، بسته یا پشت سایر قطعات ایده‌آل است (کاری که پیچ و مهره یا پرچ‌های چکشی معمولی نمی‌توانند انجام دهند).

2. سرعت و سهولت بالا: نصب پرچ با انبر بسیار سریع‌تر و آسان‌تر از روش‌هایی مانند جوشکاری، پیچ و مهره یا پرچ چکشی است. نیاز به تخصص بسیار بالایی ندارد.

3. قابلیت حمل (Portable): سبک، کوچک و قابل حمل است. نیاز به منبع انرژی (برق، باد) ندارد. استفاده در هر مکانی را ممکن می‌سازد.

4. ایجاد اتصال محکم و لرزه‌گیر (Vibration Resistant): پرچ‌های کششی اتصالی سفت و محکم ایجاد می‌کنند که در برابر لرزش‌ها مقاوم است (برخلاف برخی پیچ‌ها که ممکن است شل شوند).

5. تنوع در اتصال مواد: قابلیت اتصال مواد مختلف (فلز به فلز، فلز به پلاستیک، پلاستیک به پلاستیک، چرم، فایبرگلاس و...) را دارد.

6. عدم ایجاد حرارت: برخلاف جوشکاری، هیچ حرارتی ایجاد نمی‌کند. این برای مواد حساس به حرارت (برخی پلاستیک‌ها، رنگ‌های حساس) یا محیط‌های قابل انفجار بسیار مهم است.

7. صرفه‌جویی اقتصادی: معمولاً هزینه خرید ابزار و مصرفی (پرچ) نسبت به روش‌های جایگزین کمتر است. زمان نصب کوتاه نیز صرفه‌جویی در نیروی انسانی به همراه دارد.

کاربردهای رایج:

• صنایع خودروسازی و هوافضا: اتصال پانل‌های بدنه، اجزای داخلی، تزئینات.

• ساختمان‌سازی و سازه‌های فلزی: اتصال ورق‌های سقف، ناودانی، پانل‌های دیواری، نرده‌ها، داکت‌ها.

• تجهیزات صنعتی: مونتاژ بدنه ماشین‌آلات، تابلوهای برق، کابینت‌های صنعتی، نقاله‌ها.

• محصولات الکترونیکی و برقی: مونتاژ بدنه دستگاه‌ها، تابلوهای کنترلی، اتصال اجزا.

• مبلمان و دکوراسیون: اتصال قطعات فلزی یا چوبی در مبلمان اداری، تجهیزات فروشگاهی، سازه‌های نمایشگاهی.

• صنایع دریایی: ساخت و تعمیر قایق‌ها.

• صنایع بسته‌بندی و چرم: مونتاژ جعبه‌های فلزی، اتصال قطعات چرمی.

انواع رایج انبر پرچ:

• انبر دستی استاندارد (Standard Hand Riveter): متداول‌ترین نوع، برای پرچ‌های با قطر و کشش معمولی (تا حدود 4.8-5mm). قدرت آن محدود به نیروی دست کاربر است.

• انبر دستی با ضربات چندگانه (Lazy Tong Riveter): دارای مکانیزم اهرمی بلندتر. نیروی کششی بسیار بیشتری ایجاد می‌کند (برای پرچ‌های بزرگتر تا حدود 6.4mm) اما نیاز به فشار دادن دسته‌ها در چند مرحله (ضربه) دارد.

• انبر پرچ برقی (Electric Rivet Gun): با موتور برقی کار می‌کند. نیروی بالا و سرعت زیاد. مناسب برای کارهای سنگین یا تولید انبوه.

• انبر پرچ پنوماتیکی (Pneumatic Rivet Gun): با هوای فشرده کار می‌کند. قدرتمند، سریع و با دوام. استاندارد در خطوط تولید صنعتی.

• انبر پرچ باتری‌دار (Cordless/Battery Rivet Gun): قابل حمل و بدون سیم. قدرت و سرعت خوب. برای مصالحه بین پرتابلی و قدرت ایده‌آل است.

نکات مهم:

• انتخاب انبر مناسب به قطر و جنس پرچ مورد استفاده بستگی دارد. هر انبر برای محدوده خاصی از قطر پرچ‌ها طراحی شده است.

• طول دهانه (Nosepiece) انبر باید متناسب با قطر پرچ باشد (معمولاً چند نازل مختلف همراه انبر است).

• نیروی کششی (Pull Force) انبر باید متناسب با قدرت مورد نیاز پرچ باشد.

جمع‌بندی:
انبر پرچ ابزاری ضروری و پرکاربرد در صنایع مختلف است که با مکانیزم کشش میله پرچ‌های کششی، امکان ایجاد اتصالات سریع، محکم، لرزه‌گیر و کور (یک‌طرفه) را روی طیف وسیعی از مواد فراهم می‌کند. مزایای اصلی آن شامل سرعت، سهولت استفاده، پرتابلی و عدم نیاز به دسترسی دوطرفه است.